Sinds juni is de Europese verordening inzake hergebruik van water van kracht. Dit it is een nieuwe wetgeving die onder meer het gebruik van gezuiverd stedelijk afvalwater voor landbouwirrigatie moet vergemakkelijken en aanmoedigen. Iets wat voor de Europese maatregel in Vlaanderen al mogelijk was, maar nu onbetaalbaar lijkt.

Uit recente metingen is gebleken dat voor de meeste RWZI's de PFAS-gehalten hoger liggen dan de drempelwaarden uit het kader dat werd uitgewerkt voor bemalingswater en grondwater. PFAS in het effluent zijn afkomstig uit riool- en afvalwater en worden in de RWZI's niet verwijderd met de huidige technieken, net zoals sommige andere micropolluenten. Experten oordelen dat er met de huidige inzichten geen garantie kan gegeven worden over het optreden van milieurisico's bij deze toepassingen.

Wist je dat… filtersystemen 60 tot 95% stikstof en fosfor uit drainagewater kunnen verwijderen? Dit toonden we met succes aan in het NuReDrain-project. Nu bouwen we hierop verder in het NuReDrain 2.0 project dat in oktober van start gaat. Wat gaan we in de komende 18 maanden uittesten?

De beloftevolle resultaten rond verschillende filtersystemen voor stikstof- en fosforverwijdering uit drain-, spui- en oppervlaktewater kwamen er aan bod. Het Interreg North Sea Region project met partners in Vlaanderen, Denemarken en Duitsland onderzocht de filters de voorbije jaren en presenteerde de resultaten in een online slotconferentie.

De waterkwaliteit in Vlaanderen verbetert niet snel genoeg en beantwoordt niet aan de Europese normen. Op bedrijfsniveau kan een rietveld helpen om het stikstofniveau in spuiwater naar beneden te halen, maar ook de compactere Moving Bed Biofilm Reactor (MBBR) toont beloftevolle resultaten.

Samen met OVAM hebben Boerenbond, het Departement Landbouw en Visserij, Inagro en pcfruit een oplossing gezocht voor het substraat dat afkomstig is van een bioremediatiesysteem, zoals een fytobak of een biofilter. Tot op vandaag werd dit gezien als een gevaarlijke afvalstof en moest dit opgehaald worden door een gespecialiseerde firma. Via een grondstofverklaring kunnen landbouwers dit nu onder strenge voorwaarden zelf uitrijden op de eigen velden.

Ook bij een correcte bemesting en strengere maatregelen is het vaak niet te vermijden dat er via het drainagewater van landbouwpercelen nitraten vrijkomen in het oppervlaktewater. Binnen een LA-traject is een Best Beschikbare Techniek ontwikkeld om nitraten uit drainagewater te verwijderen met als doel meer MAP-meetpunten groen te krijgen. De eerste pilootinstallatie gaf bemoedigende resultaten. Ondertussen worden er nog twee geïnstalleerd die zich deze winter moeten bewijzen.

In de winter worden aan de MAP-meetpunten vaak verhoogde nitraatconcentraties vastgesteld als gevolg van uitspoeling via drainage. Met een Moving Bed Bioreactor kunnen nitraten uit het drainagewater worden gehaald. De techniek wordt volop getest in onder meer Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Mogelijk komt ze op termijn in aanmerking als equivalente maatregel binnen MAP6.

Deze brochure overloopt een voor een de verschillende bronnen van spuistroom en ander nutriëntrijk restwater, kijkt naar de achterliggende oorzaken en stelt mogelijke oplossingen voor. Daarna volgt een uitgebreide uiteenzetting van het uitrijden van spuistroom en van het verwerken ervan met een denitrificatie- en fosfaatfilter. De principes van deze methoden worden omschreven en er wordt de nodige aandacht besteed aan de economische afwegingen. Een laatste gedeelte is integraal gewijd aan de correcte dimensionering van een hemelwaterbassin. Wil men spuistroom vermijden, dan is voldoende kwalitatief uitgangswater immers een absolute must.

Aquafin biedt nog steeds gezuiverd afvalwater, oftewel effluent, aan als alternatief voor toepassingen die geen drinkwaterkwaliteit vereisen. Dit gezuiverde afvalwater kan gebruikt worden om te irrigeren, maar mag  niet rechtstreeks in contact komen met fruit en groenten die rauw worden gegeten. Groenten die industrieel worden behandeld (diepvries, groenten in blik), kunnen wél worden geïrrigeerd met gezuiverd afvalwater.

Op vrijdag 10 november werd de biofilter op het College ten Doorn onder ruime belangstelling van de stad Eeklo, land- en tuinbouwverenigingen, het katholiek onderwijs en het schoolbestuur in gebruik genomen. Daarnaast werd het infobord officieel ingehuldigd.

Met een biozuiveringssysteem (bv. biofilter of fytobak) kan je puntvervuiling van het oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen voorkomen. Dit kan door het spuittoestel correct te reinigen op een daartoe voorziene vul- en spoelplaats en het restwater nadien te verwerken met een biozuiveringssysteem. Voor de opbouw van een biofilter zijn heel wat variaties mogelijk m.b.t. type slangen, koppelingen, kraantjes, druppeldarm, pomp, enz. Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In dit document wordt één type uitvoering beschreven waarmee wij op het PCS de meeste en beste ervaring hebben.

De regio rond de Noordzee is een intensief landbouwgebied. We kunnen er niet naast kijken dat nutriëntenemissies vanuit landbouw resulteren in eutrofiëring van rivieren, meren, estuaria en kustgebieden. Het Europese project NuReDrain richt zich daarom op de ontwikkeling van een technologie voor het recupereren van fosfor en het verwijderen van fosfor en stikstof in  agrarische reststromen, zoals in drainagewater en spuistroom.

Ondanks een strenge en doordachte bemesting spoelen er bij openluchtteelten nog te vaak nitraten door via het drainagewater. Deze nitraten kunnen een overschrijding van de nitraatnorm aan het MAP-meetpunt veroorzaken. Een zuiveringstechniek uit de glastuinbouw werd aangepast voor de denitrificatie van velddrainagewater. De eerste installatie wordt dit najaar operationeel.

Wanneer een landbouwer beslist zijn gewassen te beregenen, stelt men niet altijd de vraag of de waterkwaliteit wel voldoet. De inzetbaarheid van water voor beregeningsdoeleinden is afhankelijk van verschillende kwaliteitsnormen die we kunnen indelen naar gelang de chemische en microbiologische normen.