De Meetjeslandse landbouwsector heeft de voorbije jaren ernstig geleden onder de droogteproblematiek. Het regionaal Meetjeslandse klimaatadaptatieplan toont aan dat de effecten van de klimaatverandering in de komende decennia nog zullen toenemen en dat dit ernstige negatieve gevolgen voor de landbouwsector met zich mee zal brengen.

De droogte van de afgelopen jaren maar ook de recente overstromingen tonen duidelijk aan dat we het landschap klimaatrobuuster moeten maken. Door toepassing van stuwen in waterlopen wordt het water maximaal op de akkers vastgehouden en wordt infiltratie bevorderd. Hierdoor wordt enerzijds aanvulling van grondwatervoorraden mogelijk gemaakt en worden anderzijds overstromingen in afwaartse gebieden voorkomen. De aanleg van stuwen wordt gesubsidieerd via niet-productieve investeringssteun. Momenteel voeren we metingen uit bij een bestaande stuw in Sint-Gillis-Waas, waar we vochtgehalte in de bodem en (grond)waterpeil meten. Ook is er een project gestart in Sint-Gillis-Waas waarbij zo’n 40 stuwen geplaatst zullen worden.

Dit jaar lag een verkennende proef aan om te onderzoeken wat de invloed is van irrigatiestrategie op de opbrengst. Beregening gebeurde met druppelirrigatie, de volgende strategieën werden vergeleken:

Sinds juni is de Europese verordening inzake hergebruik van water van kracht. Dit it is een nieuwe wetgeving die onder meer het gebruik van gezuiverd stedelijk afvalwater voor landbouwirrigatie moet vergemakkelijken en aanmoedigen. Iets wat voor de Europese maatregel in Vlaanderen al mogelijk was, maar nu onbetaalbaar lijkt.

Het tijdelijk onttrekkingsverbod op de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten wordt opgeheven.

Tijdens een publieksmoment op zondag 17 september was er grote belangstelling voor het heringerichte overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Het gebied combineert een buffer- en spaarfunctie. Via een parcours rond het overstromingsgebied kregen de aanwezigen een deskundige uitleg over de werking van het overstromingsgebied, het spaargedeelte en de aftappunten.

De impact van het wijzigend klimaat laat zich jaar op jaar voelen en verschillen binnen een perceel tonen zich meer en meer. Variatie die zich toont tijdens droge periodes wijst in de richting van verschillende vochtbeschikbaarheid. Deze verschillen kunnen gebundeld worden in een droogtekaart, welke als basis kan dienen voor een aangepaste taakkaart. Met deze taakkaart kan je je beheer binnen je perceel aanpassen in functie van droogtegevoeligheid. Tijdens deze webinar tonen we de verschillen die mogelijk zijn, wat van belang is voor een droogtekaart en hoe diverse farm managementsystemen je hier al in tegemoet komen. Meer info vindt u ook in de bijhorende brochure 'Droogte als stimulans voor variabel beheer'.

In dat geval zullen we net als in 2022 opnieuw erg zuinig met ons gietwater moeten omgaan. Met dat idee wordt de komende twee jaar het demonstratieproject ‘Duurzaam watergebruik bij sierteelt op containervelden’, gefinancierd door de Vlaamse overheid en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, uitgevoerd op het PCS.

Op donderdag 15 december vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer’ plaats. De studiedag werd georganiseerd door het Waterportaal, een Oost-Vlaams infoloket waar land- en tuinbouwers terecht kunnen met vragen en informatie over waterbeheer op het bedrijf. In de toekomst zullen we meer en meer geconfronteerd worden met lange periodes van droogte en toenemende kans op intense buien en eventueel overstromingen. Het is uitermate belangrijk om maatregelen te treffen om de land- en tuinbouw veerkrachtiger te maken tegen de klimaatsverandering.

We hebben vaker te maken met droge, hete periodes die worden afgewisseld met plaatselijk zeer zware buien. Je kan je gewassen hiertegen wapenen door in te zetten op goed bodembeheer in combinatie met efficiënt watergebruik. Op donderdag 15 december 2022 vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer' plaats op het PCG waarbij praktische tips en maatregelen voorgesteld werden.

De Gouverneur heft het besluit van 15 juli 2022 tot invoering van een tijdelijk verbod op onttrekking van water uit alle onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in de provincie Oost-Vlaanderen op. Het opheffingsbesluit treedt in werking vanaf vrijdag 14 oktober 2022.

De neerslag van de afgelopen dagen zorgt voor een voorzichtig herstel van de debieten en waterpeilen van de onbevaarbare waterlopen en waterwegen. De neerslag zal evenwel niet resulteren in een structureel herstel van debieten en waterpeilen naar normale waarden voor de tijd van het jaar. Daarvoor zijn de opgebouwde neerslagtekorten veel te groot. De droogtetoestand blijft dus ernstig, maar extra maatregelen worden minstens de komende 2-3 weken niet verwacht. De Droogtecommissie adviseert het behoud van het captatieverbod op de onbevaarbare waterlopen(tenminste) t.e.m. 10 oktober.

De provincie Oost-Vlaanderen is volop bezig met het zoeken naar oplossingen voor de wateroverlast maar ook voor de waterschaarste, zoals de afgelopen zomer. Door de klimaatsveranderingen gaan er gekke toestanden ontstaan. We krijgen te maken met veel grotere extremen zowel op het vlak van een teveel aan water maar ook op het vlak van te weinig water.

De aanhoudende droogte veroorzaakte i n Vlaanderen heel wat schade in diverse teelten. We polsten bij het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) en Inagro in grote lijnen naar de actuele gewasschade. Kanttekening daarbij is dat er lokale en regionale verschillen zijn. Een overzicht van de gewasschade ...

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat belangrijke watervoerende lagen in Vlaanderen onderhevig zijn aan verdroging. Daarom gebruik je best zo veel mogelijk andere waterbronnen dan diep grondwater. Om welke bronnen gaat het, wie zijn de waterbeheerders en welke acties kan je ondernemen om deze waterbronnen te gebruiken? Door de klimaatverandering zullen periodes van waterschaarste in de toekomst frequenter voorkomen. Enkel met een robuust waterbeleid, gebaseerd op wateropslag, waterbuffering en een duurzaam watergebruik, kunnen we de schade zo veel mogelijk  beperken. Naast diep grondwater bestaan er diverse soorten alternatieve waterbronnen. We geven een kort overzicht.