De voorbije jaren kregen we steeds vaker te maken met extreme klimaatomstandigheden, zoals langdurige droogte en hittegolven, vorstperiodes laat in het voorjaar, extreme regenval,… met een duidelijke economische impact op onze land- en tuinbouw. In het kader van het Relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en de Blue Deal werd het project ‘Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele klimaatrobuuste land- en tuinbouw’ ingediend bij de Departement voor Landbouw en Visserij en goedgekeurd door de Vlaamse regering. Via onderzoek en voorlichting zullen concrete oplossingen geboden worden zodat de land- en tuinbouw in Vlaanderen zich kan wapenen tegen het veranderende klimaat en hun toekomst gegarandeerd blijft.

Oost-Vlaanderen rolt een meetnetwerk uit om constant het waterpeil te kennen van de waterlopen. Het provinciebestuur heeft 1.650 km waterlopen in zijn beheer. "Als we de gegevens van de toestelletjes doorgestuurd krijgen, kunnen we heel snel de juiste maatregelen nemen tegen wateroverlast of bij extreme droogte", zo luidt het. Over twee jaar moet het systeem volledig werken.

In het kader van het demonstratie project ‘Aardappelen telen binnen de restricties van MAP 6’ legde het PCA een proef aan waarin nagegaan werd hoe druppelirrigatie en fertigatie kunnen bijdragen aan een verbeterde N gebruiksefficiëntie.

De droge zomers van de afgelopen jaren confronteerden ons met de realiteit van klimaatsverandering. Klimaatscenario’s voorspellen dat dergelijke droge periodes zich in de toekomst vaker, langduriger en intenser zullen voordoen. Om deze vooruitzichten het hoofd te bieden streeft de Provincie Oost-Vlaanderen naar een provincie die waterschaarste kan voorkomen tijdens de voorspelde droge periodes. Via een droogteactieplan wil de Provincie de weerbaarheid tegen droogte verhogen. De voornaamste uitdaging om waterschaarste te voorkomen is het behouden van het evenwicht tussen de watervraag en het wateraanbod. 

Hierbij worden twee irrigatiefrequenties (irrigatie_1 = 100% en een gereduceerde irrigatie, irrigatie_2 = 70%) vergeleken met een niet geïrrigeerd perceel en dit zowel voor de leeuwenbekken (Antirrhinum majus) als voor de zonnebloemen (Helianthus annuus) die op verschillende tijdstippen werden geplant of gezaaid. Het effect van de irrigatie, toegediend via een druppelsysteem, wordt nagegaan op de productie en de gewaskwaliteit (stengellengte maar ook houdbaarheid op vaas). Het vochtgehalte van de bodem wordt opgevolgd zowel met behulp van tensiometers aangebracht op 15 en 30 cm diepte, als vochtsensoren die op 15 cm diepte werden aangebracht en zorgen voor continue registratie.

De versoepeling van het captatieverbod (24 september 2020) gaat terug naar de uitbreiding van het captatieverbod in Oost-Vlaanderen van 13 augustus 2020.

Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 24 september heeft gouverneur Carina Van Cauter beslist om het captatieverbod te behouden en uit te breiden met vier stroomgebieden.

De huidige droogtesituatie vormt nog steeds een bedreiging voor de meeste onbevaarbare waterlopen in onze provincie. De hoeveelheden neerslag zullen niet bijdragen tot een structureel herstel van deze situatie. Uit de metingen van de Provinciale Dienst Integraal Waterbeleid en de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat het waterpeil onder de drempelwaarden zit. Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 13 augustus, breidt wnd. gouverneur Didier Detollenaere daarom het captatieverbod uit.

Ondanks de voorspelde neerslag voor de komende dagen, blijft het erg droog. De voorspelde hoeveelheden neerslag zullen niet bijdragen tot een structureel herstel van de droogtesituatie. Omdat deze situatie een bedreiging vormt voor een aantal waterlopen en hun ecosystemen wordt het captatieverbod uitgebreid.

Momenteel zijn de debieten op verschillende waterlopen lager dan normaal voor de tijd van het jaar. Dit is o.a. het geval in het IJzer-, Dijle- en Demerbekken.

De Werktuigendagen in Oudenaarde (21 en 22 september 2019) zijn een ideale gelegenheid om landbouwers kennis te laten maken met nieuwe irrigatietechnieken. Druppelirrigatie, fertigatie en klassieke bovenberegening werden toegepast op de demonstratievelden met aardappelen, prei en uien. Het is duidelijk dat fertigatie een meerwaarde biedt in de preiteelt ten opzichte van andere irrigatietechnieken, voor uien zijn de verschillen kleiner. Zowel de sortering als de opbrengst verbeterden in beide teelten spectaculair in alle objecten waar water werd gegeven.

Tijdens deze editie was er veel aandacht naar irrigatie. Er zijn demovelden met beregening, druppelbevloeiing en fertigatie aangelegd in prei, uien en aardappelen. De verschillen in opbrengst en kwaliteit waren zeer duidelijk zichtbaar. De proeven werden besproken en er waren demonstraties van het leggen en het verwijderen van druppelslangen. Ook werden er profielputten gegraven om te tonen hoe de beworteling en het vochtgehalte in de bodem is in de verschillende objecten. Verder waren er ook demonstraties voorzien met beregeningsboom, gun corner, aansturing van irrigatie, sensoren, opvolging en beveiliging tijdens het beregenen, diverse haspels met kanon, ... 

Voor het derde jaar op rij is het droge weer een bekommernis bij de landbouwers. Beregeningshaspels met boom of kanon zien we steeds vaker klaar staan naast het perceel. Op het bedrijf van pootgoedtelers Dirk en Andreas Ryckaert wordt sinds twee jaar druppelirrigatie toegepast. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’. 

Op 1 augustus 2019 waren we te gast op het pootgoedbedrijf van de familie Ryckaert te Assenede. Haspelberegening is een klassieke techniek in openluchtteelten. Op het bedrijf van Andreas hebben ze het in 2018 aangedurfd te starten met druppelirrigatie. In het eerste jaar gebruikte hij T-tape, dit jaar waren de slangen van het merk Torro. Vanaf zijn opvangbassin vertrekt een toevoerleiding naar het veld waarin wordt bedruppeld. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen'.

In 2018 werden de beregeningshaspels regelmatig ingeschakeld op groente- en aardappelpercelen. Dat beregenen geld kost, weten we maar dat staven met exacte cijfers is moeilijk. Vaste kosten zoals investeringen en onderhoud en ook variabele kosten zoals arbeid en energie zijn immers bedrijfsafhankelijk. Als je water door loonwerkers laat aanvoeren, is er nog een extra kost. Met de beregeningstool kan je binnenkort zelf je kosten uitrekenen.